| 1.3.2008 |
| Türkiye’de son 3 yıl içinde tüp bebek merkezi sayısı 50’den 103’e, uygulama sayısı ise 20 binden 40 bine çıktı. Bu artış medyaya yansıyan haberlerde de kendini gösterdi. Tüp bebek konusu görsel veya yazılı basında son 1 yıl içinde 2000’den fazla haber oldu. Her gün ortalama 6 tüp bebek haberi yayınlanmaya başladı. Merkezler arasındaki yoğun rekabet ve farkedilme arzusu medyada yer alma çabasını tırmandırdı. Bireysel ve kurumsal olarak medyada haber olma çabalarının bir kısmında önemli etik sorunlar gözlenmeye başladı. TÜP BEBEKTE MUCİZE BİR YÖNTEM YOK -Tüp bebek alanında 15-20 yıldır varolan klasik yöntemler “yeni ve mucize” yöntemler olarak sunuluyor. Oysa tüp bebek alanında erkek kısırlığının tedavisinde önemli bir oynayan mikroenjeksiyon yönteminin geliştirildiği 1992 yılından bu yana mucize olarak tanımlanabilecek bir gelişme bulunmuyor. ÇİFTLERİN UMUTLARI SÖMÜRÜLÜYOR -Tedavi başarısını artırdığı bilimsel olarak kanıtlanmayan yöntemlerin sık sık haber olması çiftlerin maddi ve manevi olarak zarar görmesine neden oluyor. -Merkezlerin ve hasta derneklerinin düzenlediği kampanyalar, ücretsiz muayene ve tarama testleri etik açıdan hasta haklarını ihlal ediyor. Bu gerçekler ışığında Eğitim ve Sağlık Muhabirleri Derneği ile Türkiye Üreme Sağlığı ve İnfertilite Derneği 28 Şubat 2008 tarihinde bir toplantı yaparak “kamuoyu yararı” adına tüp bebek merkezlerinin ve medyanın özen göstermesi gereken konuları bir bildiriyle gündeme taşımaya karar verdiler. TÜP BEBEK MERKEZLERİNİN SORUMLULUKLARI Tüp bebek merkezleri medyayla paylaştığı bilginin “doğru” olmasına özen göstermelidir. Tüp bebek merkezleri kurum tanıtımlarını yapabilmek için sansasyonel bilgi aktarımından uzak durmaya dikkat etmelidir. Medyaya çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin haklarına zarar verebilecek umut sömürüsüne yol açacak bilgi aktarımından kaçınılmalıdır. Demeçlerde bilimsel doğrularla desteklenen doğru kelime ve cümle seçimine dikkat edilmeli, tıbbi deyimlerin mutlaka Türkçe karşılıkları da ayrıntılı bir biçimde aktarılmalıdır. Haber ve reklamın birbirinden farklı iki alan olduğu unutmamalı, kişisel ve kurumsal reklam amaçlı medyanın kullanılmasından kaçınılmalıdır. Tüp bebek merkezleri hasta çekmek için etik olmayan kampanyalar düzenleyerek medyada haber olma eğiliminden uzak durmalıdır. Bütün bunları dikkate alarak tüp bebek merkezlerine haberde yanlış anlaşılmaları engellemek adına bilgilerini uzman sağlık habercileri ile paylaşmayı tercih etmelerini öneririz. MEDYANIN SORUMLULUKLARI Medya mensupları tüp bebek merkezlerinden aldıkları bilgileri, ya da gelen basın bültenlerini doğruluğundan emin olmadan haber haline getirmemeye özen göstermelidir. Habere konu olan tüp bebekle ilgili bilgiler bilimsel ve kurumsal kaynaklardan doğrulanmalıdır. Haberin başlıklarının çarpıcı olması için bilimsel gerçeklerden uzak ve halkı yanıltacak kelime ve deyimlerden kaçınılmalıdır. Kamu yararı gözetilmeden tüp bebek merkezlerinin reklamı anlamına gelen haber anlayışından uzak kalınmalıdır. Medya, tüp bebek merkezlerinden gelen bültenleri sağlık habercilerinin kontrolünden geçirmeden kullanmamalıdır. Bütün bunların ışığında Türkiye Üreme Sağlığı ve İnfertilite Derneği haberlerin yeniliği, doğruluğu ve bilimselliği konusunda 24 saat haftada 7 gün cep telefonu veya e-mail ile ulaşılabilecek bir danışma kurulu oluşturacaktır. Sağlık muhabirleri bu danışma kurulu üyelerinden üreme ve tüp bebek ile ilgili haberler hakkında ikinci bir uzman görüşü alabileceklerdir. |